Het is één van de archetypische beelden van de lompe Nederlander: naast elkaar op de roltrap staan zodat mensen die de roltrap op willen lopen er niet langs kunnen. Óveral ter wereld, zo verzucht menigeen, gaan mensen keurig achter elkaar op de roltrap staan, zodat de haastigere medemens er langs kan lopen. Ik word daar altijd een beetje zelfbewust van in het buitenland, en ik zorg dan dat ik nooit dubbelgeparkeerd sta onderweg naar boven. Maar heeft de rest van de wereld wel gelijk?

Bij de buitenlandse aanpak kan men op de roltrap rechts voorsorteren voor rust, of links voor haast.  De forens met de  peniblele aansluiting krijgt volop de ruimte. De forens die de tijd heeft kan net zo goed op de roltrap op de trein staan wachten. Maar is dit wel effectief?

Als we even aannemen dat het vooral om de spits gaat, waarbij de roltrap maar net genoeg capaciteit heeft, is de snelheid waarmee een X aantal mensen van A naar B vervoerd kan worden niet onbelangrijk.

Als iedereen stilstaat, kan men op elke trede twee man breed staan. Als een roltrap dertig treden lang is, en hij ongeveer op wandeltempo rolt, heeft hij de capaciteit om zestig personen met ongeveer 5kmh te vervoeren.

Als de linkerhelft van de treden wordt vrijgehouden voor tijdsnooddruftigen, verandert het rekensommetje aanzienlijk. Als je loopt bezet je namelijk twee traptreden. En behalve als iedereen op links in lockstep omhoog marcheert, heeft men daar zelfs nog meer ruimte nodig. Zeker twee-en-een-half. In zo’n drukte loopt iemand ook maximaal wandeltempo bergopwaarts. De effectieve snelheid van de linker kolom komt hiermee op 10kmh.

Waar twee kolommen van stilstaande roltrapgebruikers met zestig man gemiddeld 5kmh gaan, is er in de rest van de wereld een andere berekening van toepassing. 30x5kmh is de rechterhelft, en (30/2,5)x10 de linkerhelft. Hierdoor gaat de gemiddelde snelheid omhoog van 5kmh naar 6,43kmh, maar daalt het aantal mensen dat op de roltrap past van zestig naar twee-en-veertig.

De cumulatieve snelheid van stilstaande reizigers op een roltrap komt met 5×60 op 300kmh. Op een buitenlandse roltrap gaat men met 6.43×42 gezamelijk maximaal 270kmh.

Daar komt ook nog eens bij dat het in de Nederlandse volksaard zit om voor alles op tijd te komen. Wie stilstaat op een roltrap is er op tijd op gestapt. Niemand die op tijd aan het begin van een roltrap komt is te laat aan het eind.

Als het minder druk is, kijk dan vooral af en toe achterom of er een haastig iemand langs moet. Dat is gewoon beleefd. Maar als de rest van de wereld denkt dat wij een lesje roltrapindeling nodig hebben, dan zit de rest van de wereld er naast. Wij moeten de rest van de wereld eerder leren klokkijken.